حسین دهقان در گفتگوی تفصیلی با مهر:
چه عیبی دارد یك نظامی كشور را اداره كند؟
داوطلب سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری اظهار داشت: یک مرتبه هم نظامی ها مسئولیت اداره کشور را به دست بگیرند، مگر چه اشکالی دارد؟ بپذیرید که در جمهوری اسلامی هیچ سپاهی از اول نظامی نبوده است.
خبرگزاری مهر، گروه سیاست - هادی رضایی، سینا سنجری؛ شاید نخستین کسی بود که برای انتخابات ریاست جمهوری سیزدهم اعلام کاندیداتوری کرد. سابقه نظامی دارد و ۴ سال هم بر کرسی وزارت دفاع دولت اعتدال تکیه زده است. کاندیداتوری اش نیز تنور بحث و تحلیل ها درمورد ورود نظامی ها به انتخابات را داغ تر کرد، بحث هایی از جنس اینکه نظامی ها حق حضور در رقابت های انتخاباتی را ندارند، اما خودش می گوید: «قرار نبوده همیشه من پاگون بیندازم و درجه بگذارم»
قرار مصاحبه مان با «سردار حسین دهقان» در ساختمانی بود که شباهت زیادی به یک ستاد انتخاباتی داشت. دوربین های متعدد، پرژکتورهای استدیویی و یک «استیج» مخصوص ضبط برنامه که پس زمینه نوک مدادی به همراه لوگویی سبز رنگ که نامش در وسط آن طراحی شده بود، به چشم می خورد.
وقتی از او درباره شعار انتخاباتی اش پرسیدیم، پاسخ داد «فعلاً برای اعلام شعار زود است»؛ البته از نوشته های روی تخته وایت بردی که در کنار ما قرار داشت، می توانستیم حدس بزنیم که شعارهای انتخاباتی اش چیست. وسط تخته این جمله نوشته شده بود «ما مردم، با هم، ایران را می سازیم»، در حاشیه ها نیز عبارت هایی مثل «فرزند روستا، مرد صنعت، جوان جنگ، پیر دیپلماسی و …» دیده می شد که هرکدام می توانست کلیدواژه هایی برای یک شعار انتخاباتی باشد.
حسین دهقان در این گفتگو دائماً تاکید می کند که در هیچ دسته بندی سیاسی نمی گنجد و نمی خواهد دولتش تنها از یک گروه سیاسی تشکیل گردد. به اعتقاد او سوگیری های سیاسی افراد برای عضویت در کابینه مهم نیست اما از طرفی می گوید «اگر کسی با رهبری فاصله داشته باشد در دولت من جایی ندارد»
در دیگر مصاحبه هایی که داشته، انتقادهایی به برجام کرده است در صورتیکه در ایام امضا و اجرای توافق هسته ای، او یکی از مدافعین برجام بود تا جایی که نشان درجه یک لیاقت را از رئیس جمهور گرفت. وقتی از او پرسیدیم انتقادهای امروزتان به برجام را باور نماییم یا دفاعیات ۵ سال قبل تان را؟ می گوید: «من انتقاداتم به برجام را در هیئت دولت گفته بودم، گفتم چرا در اجرای برجام تعجیل می کنید؟ اما کم توجهی شد»
با حسین دهقان در محورهای مختلفی همچون اختیارات رئیس جمهور، ماجرای تست های موشکی پس از برجام، رئیس جمهور نظامی و دسته بندی های سیاسی کشور گفتگو کردیم که مشروح آن به شرح زیر می آید:
*چند وقتی است اعلام نموده اید می خواهید کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری شوید، چرا تصمیم گرفتید در انتخابات شرکت کنید؟
باید بگویم در مقطعی از زمان هستیم که ما را در یک نقطه شروع از آینده ای متفاوت قرار می دهد. ما از یک طرف بیانیه گام دوم مقام معظم رهبری را داریم، از جانب دیگر چشم اندازی که چهار سال از آن باقیمانده، با بیان زمانی که طرح اولیه الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت مقام معظم رهبری مهلت فرمودند، که در آستانه دوسالگی آن هستیم، همین طور سیاست اصل ۴۴ و قانون برنامه هفتم را داریم و وارد قرن جدید شده ایم، چهل سال هم از انقلاب اسلامی را پشت سر گذاشتیم و این مسائل ما را در یک نقطه تصمیم گیری بزرگ قرار داده است این تصمیم بزرگ در پاسخ به همان پیچ تاریخی است که در فضای تاریخی و داخل کشور و چه در عرصه جهانی نیازمند تصمیمات بزرگ و پرهزینه و با مسئولیتی سنگین است.
باید بپذیریم نظام اسلامی ما دستاوردهای شگرفی را در حوزه های مختلف همچون زیربناها، علم و تکنولوژی، فناوری، توان دفاعی، برنامه های توسعه و… با خود به همراه داشته ولی در کنار آن ما ناکامی ها و ضعف های جدی هم داشته ایم مثلاً در حوزه اقتصاد ما با مسائل مزمن حل نشده و بی پاسخ مواجه هستیم همچون تورم، گرانی، رشد نقدینگی، فاصله طبقاتی، نابرابری و عدم دستیابی به رشد پایدار اقتصادی، به عبارتی ما در حوزه اقتصاد کلان با نوعی بی ثباتی روبرو می باشیم که نتایج خاص خودرا دارد.
در حوزه سیاست خارجی نیز ما نتوانستیم به جایگاهی که اقتضای انقلاب و ظرفیت های آنست، دست پیدا نماییم در صورتیکه بسترها و هزینه های زیادی برای آن داده شده ولی نتوانستیم به هدفمان برسیم. در حوزه سیاست داخلی هم ما با گسل های جدی مواجه ایم، حوزه جمعیت و سبک زندگی نیز با مشکلات جدی روبرو است و فاصله بسیار زیادی با مطالبات و آنچه که مطلوب است داریم و این بدین معناست که ما در آستانه مجموعه تصمیماتی هستیم که بیان کننده استقرار نظمی باشد که برآمده از مکتب دینی ماست و این نظم و محصول می خواهد دستاوردهای نظام باشد و خاستگاهی برای پرشی بزرگ به سمت آینده بوجود آورد. پس ما باید برای این برهه از زمان تصمیم های جدی بگیریم.
دنبال گدایی و پول گرفتن و تبلیغ کردن نیستم؛ هرکس با رویکرد و دیدگاه من موافق است، بدون چشمداشت بیاید و کمک نماید در این مقطع زمانی و در سال ۱۴۰۰ کسانی باید به عرصه انتخابات بیایند که اولاً بپذیرند این مشکلات جدی وجود دارد، ثانیا حساسیت این مقطع زمانی را با همه وجودشان درک کنند و سوما آماده باشند که با یک تحول گرایی، نوگرایی و بکارگیری فناوری های نوینی که می تواند این سیستم را بسیج و توانش را بیشتر کند روبرو شوند، افرادی که این توان را در خود حس می کنند باید به صحنه بیایند. من با تجاربی که در گذشته کسب کردم فکر می کنم این توان را دارم و می توانم این کار را انجام دهم و برای همه مسائل پاسخ روشنی دارم.
*هزینه سفرها و تبلیغات انتخاباتی تان را به چه صورت تامین می کنید؟
باید بگویم دنبال گدایی و پول گرفتن و تبلیغ کردن نیستم و فکر می کنم باید یک تفاوتی در نگاه به حوزه کمپین را به نمایش بگذاریم، من این کار را با کاندیداتوری خودم به همین کیفیت اعلام کردم. آن زمان که هیچکس حاضر نبود اعلام کاندیداتوری کند من اعلام کردم که هستم. من نه پول به مقداری دارم که برای تبلیغات بدهم و نه کسانی که می خواهند برای تبلیغات پول بگیرند را دوست دارم. هرکس در این عرصه با دیدگاه و رویکرد من موافق است و می خواهد هزینه کند، بدون هرنوع چشمداشت و نگاه به آینده بیاید و کمک نماید و من هم با کمال میل قبول می کنم. هرکه می خواهد دراین زمینه کار کند برود در یک حوزه کار کند و هزینه اش را هم بدهد ولی من مراقبم که پول کثیف در سیستم من نیاید.
*اسپانسرهایی بوده اند که سراغ شما بیایند و مطالبه ای برای دولت آینده از شما داشته باشند؟
بله، در فضای عمومی انتخاباتی طبیعی است ولی من معمولاً در را به رویشان می بندم.
*مهم ترین محور برنامه ها و شعار انتخاباتی شما چیست؟
فعلاً برای اعلام شعار زود است، البته شعار ما روشن است. مهم ترین بحث این است که ما باید وضع معیشت مردم را قابل قبول و در شأن مردم عزیز مان بهبود دهیم. به عبارتی مساله اول ما حوزه اقتصاد است. یادمان نرود که انقلاب ما یک انقلاب فرهنگی و مکتبی بوده اما به سبب مشکلات اقتصادی نتوانستیم معیشت مردم را آنگونه که در شان شان است فراهم نماییم، برای فرزندان شان شغل و درآمد ایجاد نماییم، مسکن درست نماییم، بهداشت را افزایش دهیم، مساله آموزش را حل نماییم. این مسائل باید حل شود، مردم گرفتار این مسائل هستند و شعار اولیه ما عبور از این وضعیت بحرانی اقتصاد است.
*داشتن برنامه برای پذیرش هر مسئولیتی خصوصاً ریاست جمهوری بسیار مهم می باشد، شما برای این مساله برنامه ویژه ای تدوین کرده اید؟ برای این برنامه ها با چه کسانی مشورت می کنید و برنامه ها در کجا تدوین می شود؟
یکی از مشکلاتی که در کشور ما وجود دارد، دام برنامه، سیاست و سند است. ما دائماً در حال برنامه ریزی هستیم، دائماً سند می نویسیم و سیاست خلق می نماییم اما وقتی این برنامه ها وارد حوزه اجرا می شود فاصله بسیار زیادی بین چیزی که می نویسیم و چیزی که می توانیم انجام دهیم وجود دارد، در نتیجه شکاف انتظاری به وجود می آید یعنی مطالبه ای را شکل داده ایم ولی نتوانستیم عملیاتی بکنیم و سیستم ما در قبال باری که بر دوشش می گذاریم پاسخگو نیست. ما حرف می زنیم و حرفمان جدی است و دلم می خواهد این را با همه وجود بیان کنم.
با افرادی که در مظان کاندیداتوری در انتخابات هستند صحبت کردم و پرسیدم چه برنامه ای دارند و چه می خواهند بکنند ما با نوعی از ناپایداری، عدم تعادل، عدم هم افزایی و درگیر بودن، مستهلک کردن انرژی و اصطکاک بین عناصر و اجزا و نوعی گریز از مسئولیت و فرافکنی در ساخت اداری کشور مواجهیم. حرف ما این است، ما نیاز به این داریم که هر کس بجای خود و هر چیز در جای خود قرار گیرد اگر می گوئیم عدالت یعنی هر کسی در هر مسند و جایگاهی که قرار می گیرد حتما بهترین و شایسته ترین باشد. اگر می گوئیم مناسبات باید بگوییم هیچ نوع رانت، تبعیض و ناروایی نباید در تعامل افراد با قانون، سازمان، جمعیت و… باشد و همه باید با هم برابر باشند.
در حال حاضر ما از این نظم فارغ هستیم نه عناصر و اجزا در جای خود قرار دارند و نه افراد در جای مناسب هستند، اگر بگوییم هرکس بجای خود و هر چیز در جای خود فکر می کنم خیلی از مشکلات حل می شود.
*تاکنون با گروه های سیاسی، اشخاص و کاندیداهای احتمالی نشست یا جلسه ای داشته اید؟
من از زمانی که وارد این حوزه شدم اهتمام کردم دیدگاه اشخاص و جریانات سیاسی را بدانم البته من با مرکزیت جریانات سیاسی ارتباط نگرفته ام اما با عناصرشان چرا، همه را دیده و صحبت کرده ام، نظراتشان را پرسیده ام، با افرادی که در مظان کاندیداتوری بودند صحبت کردم، اینکه چه برنامه ای دارند و چه می خواهند بکنند.
من دنبال این نیستم که بگویم با فلان شخص در انتخابات ائتلاف می کنم، اما اینکه بتوانم حمایت همگان را جلب کنم، حتما اگر من احساس تفاوت نکنم موضوعیتی برای آمدنم وجود ندارد، چونکه وقتی همه می خواهند یک کار انجام دهند دیگر تکلیفی بر آدم نیست. می خواهم در رویکرد، برنامه، روش اجرائی، در تیم سازی و در صحنه سیاسی کشور متفاوت و متمایز عمل کنم و بزرگ ترین خاصیت این تفاوت عدم انتصاب سازمانی به هرکدام از این دو گروه سیاسی در کشور است. آیا این بدین معناست که من با این دو گروه کار نمی کنم، خیر بطور قطع کار می کنم، ما می گوئیم نه این و نه آن؛ به این معنا که قرار نیست که کشور در حوزه مدیریت و اجرا در انحصار یک جناح سیاسی قرار گیرد، می گوئیم هم این و هم آن چون همه استعداد کشور همین افراد هستند.
پس من بعنوان کسی که در موضع رئیس جمهور قرار می گیرم این حرف را دارم که باید قادر باشم تمامی ظرفیت های انسانی، مادی و معنوی کشور را در خدمت توسعه کشور قرار دهم. این هنر من و مدیریت من خواهد بود که منابع و امکانات را ببینم و در عین حال محدودیت ها و واقعیت ها را هم در کار لحاظ کنم. نتیجه این می شود که همه با هم کار کنند، ما دنبال این هستیم که همه در کنار هم به دنبال ساختن ایران باشیم.
*به ائتلاف یا اجماع با گروه های سیاسی یا افراد، فکر کرده اید و یا به شما پیشنهادی شده است؟
هنوز فضای انتخاباتی در کشور شکل نگرفته است و گروه های سیاسی دارند جلسه می گذارند، هرزمان که معلوم شد چه کسی مقرر است بیاید یا چه کار کند آن زمان این بحث مطرح می شود، دنبال اینکه بگویم من با فلان شخص ائتلاف می کنم نیستم اما اینکه بتوانم حمایت همگان را جلب کنم، حتما.
*در کابینه از تمام طیف ها و گروه های مختلف استفاده می کنید؟
حتماً
*سوگیری های سیاسی افراد جهت عضویت در کابینه برای شما مهم است؟
مطلقاً، ولی اگر فردی وابستگی جناحی دارد در موضع کار حق فعالیت سیاسی و حزبی ندارد. ما باید ادارات را از سیاست تخلیه نماییم. اگر فردی عضو یا حتی مرکزیت فلان جناح سیاسی را دارد، آمد در دولت من مسئولیت گرفت، حق ندارد آن حزب و جریان را در دولت نمایندگی کند و حق ندارد سیاست آنها را در دولت اجرا نماید و آدم های آنجا را به دولت بیاورد.
طایفه گرایی، تبار گرایی، حکومت خانوادگی، حتی حامی پروری در دولت من ممنوعست برفرض بهترین آدمی که دارم، منتسب به فلان مجموعه سیاسی است اما هیچ دلیلی ندارد زیر مجموعه این فرد در دولت، لزوماً از همان جریان سیاسی باشد. به عبارتی طایفه گرایی، تبار گرایی، حکومت خانوادگی، حتی حامی پروری، ممنوعست.
ما حق نداریم که زمان و منابع مردم را خرج خودمان نماییم و به نیاز مردم بی توجه باشیم، این حق را هیچکس ندارد. اگر این نگاه را پیدا نماییم بدین معناست که ما دولت مردمی هستیم و همه در این دولت هستند حالا مثلاً فلان جناح سیاسی قسمتی از جامعه را نمایندگی می کند خب بکند چه اشکال دارد ولی حق ندارد در اداره کشور، کار سیاسی کند.
*بنابراین سوگیری سیاسی افراد اصلاً مهم نیست، فقط کسی حق اظهار نظر سیاسی در دولت را ندارد؟
خیر، اداره کشور محل نزاع سیاسی نیست. رقابت سیاسی در جامعه وجود دارد باید هم باشد و اگر نباشد جامعه مرده است. رقابت و مبارزه سیاسی وجود دارد، در فضای انتخاباتی هم باید بیایند و کار کنند اما امروز انتخابات برگزار شد، من یا شخص دیگری رئیس جمهور شدیم، از این لحظه به بعد دیگر من رئیس جمهور این فرد، افراد یا گروهی که از من حمایت کردند، نیستم. من رئیس جمهور همه مردم هستم و این گروهی که من را به قدرت رسانده باید همین حس را داشته باشد، چون مقرر است رئیس جمهور در خدمت همه مردم باشد نه در خدمت یک بخش که او را حمایت کرده است و از این مرحله باید عبور نماییم.
من نه آقای احمدی نژاد هستم، نه آقای خاتمی، نه آقای روحانی و نه آقای هاشمی، من خودم هستم و تجربه دیگران دست مایه ای برای ماست که خطاهای گذشته را تکرار نکنیم *آقای احمدی نژاد هم زمانی می گفتند که من نه اصولگرا هستم، نه اصلاح طلب اما در واقعیت اصلاح طلبان هیچ وقت طرفدار آقای احمدی نژاد نبودند ولی خب جبهه اصولگرا از او حمایت و به او کمک می کردند. به نظر شما اینکه یک رئیس جمهور بگوید من تعلق خاطری به هیچ جریان سیاسی ندارم، اداره کشور برای او شدنی است؟
من نه آقای احمدی نژاد هستم، نه آقای خاتمی، نه آقای روحانی و نه آقای هاشمی، من خودم هستم و تجربه دیگران دست مایه ای برای ما است که اگر خطایی رخ داده و اشتباهی انجام شده آنرا تکرار نکنیم. آیا آقای احمدی نژاد در حوزه دولت خود راحت بود؟ زمانی که مطالبات حزبی و گروهی در اداره کشور مطرح می شود همان جا دعوا آغاز می شود چون بحث سهم است و هر کس سهم بیشتری می خواهد و باید بر این مساله نقطه پایانی گذاشت. رانت، تبعیض، حزب گرایی و هر چه که هست باید اختتام یابد.
از منظر من در کشور ما سه عنصر در تعامل باهم کار می کنند؛ «رهبری، نظام سیاسی و مردم» که هرسه عنصر ذیل پرچم اسلام هستند. نه کسی حق دارد و می تواند با رهبری نزاع کند، نه کسی می تواند در موضع سیاست و قدرت قرار بگیرد و با مردم کار نداشته باشد و خودرا تافته جدا بافته بداند و خودرا ارباب و مردم را رعیت بداند و نه مردم باید دولت را یک دولت غریبه بپندارند چون دولت از خود مردم است.
*شاید برای مردم این سوال پیش بیاید که شما خودرا به کدام یک از جریان های فکری در جامعه نزدیک می دانید؟
ولایت و انقلاب.
*یعنی به لحاظ اندیشه ای خودتان را در قالب هیچکدام از دسته بندی های سیاسی نمی دانید؟
خیر، مطلقاً، معیار سنجش و ارزش گذاری من میزان همراهی و اطاعت از رهبری است، در زمان امام حضرت امام و امروز مقام معظم رهبری.
*یعنی شاخص تان برای به کارگیری افراد در دولت، فقط ولایت و انقلاب است؟
بله همین طور است. یعنی اگر کسی با رهبری فاصله داشته باشد در دولت من جایگاهی ندارد. اگر کسی نظام را قبول نداشته باشد اصلاً با من چه کار می تواند داشته باشد؟ اگر کسی نمی خواهد در خدمت مردم باشد خب حتما در دولت من جایی ندارد.
اگر کسی با رهبری فاصله داشته باشد در دولت من جایگاهی ندارد، اگر کسی نظام را قبول نداشته باشد اصلاً با من چه کار می تواند داشته باشد؟ *شما در دولت های مختلف حضور داشته اید و با مشکلات دولت از نزدیک آشنا هستید، اختیارات دولت را می دانید، بعضی می گویند در ایران بین مسئولیت های ریاست جمهوری و اختیارات آن فاصله بسیاری وجود دارد و رئیس جمهور باید پاسخگوی کارهایی باشد که اختیارات آنرا ندارد.
خب رئیس جمهور مثلاً در چه حوزه هایی اختیارات ندارد؟
*مثلاً در حوزه نظامی.
رئیس جمهور هیچ مشکلی در این عرصه ندارد.
*خب عده ای می گویند چرا نهادهای نظامی نباید بطور مستقیم زیر نظر رئیس جمهور باشند؟
قانون اساسی می گوید نهادهای نظامی باید مستقیم زیر نظر رهبری باشد.
*نهادهای اقتصادی زیر نظر رهبری چطور؟ خب این نهادها خارج از اختیارات رئیس جمهور کار می کنند.
آیا رئیس جمهور نتوانسته در این نهادها سیاست گذاری کند؟
* یعنی رئیس جمهور اختیار سیاستگذاری در این نهادها را دارد؟
حتماً می تواند سیاست گذاری کند. آیا می شود کسی در این کشور فعالیت اقتصادی کند اما مجوز فعالیت را قانون و دولت فراهم نکند؟ این طور نیست. قاعدتاً کسی که می خواهد کاندید ریاست جمهوری شود باید حتما بداند قانون اساسی چیست، قانون اساسی برای رهبری، مردم، مجلس، قوه قضائیه چه ارکانی دارد و برای ارکان عمومی قدرت و اداره کشور چه جایگاه، خاستگاه و چه نقشی قائل است. یعنی رئیس جمهور، رئیس جمهور قانون اساسی است. من می خواهم رئیس جمهور قانون اساسی شوم؛ رئیس جمهور قانون اساسی دیگری که نیستم.
ما ۴۲ سال تجربه اداره کشور را داریم و تابحال هفت رئیس جمهور را تجربه کرده ایم. سه نفر از این رؤسای جمهور برای پیش از اصلاح قانون اساسی و چهار نفر از آنها برای پس از اصلاح قانون اساسی بودند.
قانون اساسی می گوید نهادهای نظامی باید مستقیم زیر نظر رهبری باشد اما در عین حال رئیس جمهور می تواند در نهادهای زیر نظر رهبری سیاستگذاری کند حال سوال من این است کسانی که آمدند رئیس جمهور شدند یا کسانی که حرف نمی زنند این گذشته زمانی برایشان مورد تعمق و بررسی بوده یا خیر؟ قانون اساسی را می شناختند یا خیر؟ پس وارد عرصه ای شدند که قاعدتاً باید بازیگران، نقش هایشان، نفوذشان قدرت و تاثیرگذاری شان را می شناختند و باید می دانستند که وارد یک فضای چندبعدی با عناصر مختلف می شوند. خب اول باید حساب می کردند می توانند این کار را انجام دهند یا خیر؟ چرا می گذارند اواسط کار یا اواخر کار می آیند می گویند نمی گذارند یا نمی گردد. خب یا از اول می دانستند اما الان نابه جا می گویند یا نمی دانستند و باز هم نابجا می گویند.
منی که می خواهم وارد عرصه سیاست و قدرت شوم باید بدانم در چه فضایی و با چه کسانی می خواهم کار کنم و چه تعاملاتی کار من را موفق یا ناموفق می کند. عقل به من می گوید باید بسنجم و درست عمل کنم. باید برای این کلمه نمی گردد و نمی گذارند نقطه ی پایانی بگذاریم.
در وزارت دفاع زمانی که یک محصول پیچیده را به دست می آوردیم یک شعاری داشتیم و آن این بود که خواستیم توانستیم. اگر در کنار کلمه می توانیم یک اراده قوی نباشد اتفاقی نمی افتد. من فکر می کنم باید بر این فرافکنی و ارجاع به یک مرجع موهوم نقطه اختتام بگذاریم. رئیس جمهور باید با قانون، اختیارات و تعاملات مسائل موجود را حل کند. کسی حق ندارد پشت دیوار بماند و بگوید راهی نیست. همیشه دیوار، سد و مانع وجود دارد و بالاخره باید دیوار را برداشت و یک راهی پیدا کرد، اینکه ما بنشینیم و دیگران را متهم نماییم نشان میدهد که مسئولیت پذیر نیستیم و نمی خواهیم پاسخگو باشیم، اگر ما مسئولیت پذیر باشیم و بخواهیم پاسخگو باشیم بقیه مسائل حل می شود.
* به نظر شما چرا در بیشتر دولت ها می بینیم که پس از یک زمانی می گویند نمی گذارند ما کار کنیم؟ چرا این افراد این مسائل را مطرح می کنند؟
یکی به سبب فضای انتظاری است که فرد کاندیدا در جامعه مطرح می کند. یعنی برای اقشار و طبقاتی از جامعه مطلوبیت هایی را مطرح می کند که در اصل پاسخی به مطالبات آنهاست و در مرحله عمل قادر نیست خواسته ها و مطالبات را عملی کند و اینجا باید یک جوری خودرا توجیه کند. کم هزینه ترین توجیه این است که بگوید نمی گذارند، نمی گوید که نتوانسته است.
وقتی یک فرد قادر نیست خواسته ها و مطالبات را عملی کند، کم هزینه ترین توجیه این است که بگوید نمی گذارند اما نمی گوید که نتوانسته است ما باید یاد بگیریم از مردم عذرخواهی نماییم، با مردم صریح و باصداقت حرف بزنیم، مردم را نامحرم ندانیم، بدانیم مردم ولی نعمت ما هستند، اگر قدرت و جایگاهی هست مردم به ما داده اند و حالا حق دارند مطالبه داشته باشند ولی یکسری تکالیف هم دارند و من هم یکسری وظایفی دارم.
اگر رئیس جمهور هر کسی که هست بیاید به مردم بگوید من به شما قول دادم رشد پنج درصدی در کشور ایجاد می کنم اما بدانید به این سه دلیل نمی توانیم این کار را انجام دهیم، نه اینکه بگوید نمی گذارند و نمی توانیم. چه کسی نمی تواند؟ رئیس جمهور جدا از مردم نیست. دولت با مردم معنا پیدا می کند. دولت باید بتواند این همراهی را با خود داشته باشد و تنها راه آن پذیرش مسئولیت، صداقت، شفافیت و پاسخگو بودن است.
به نظر من اگر ما بگوییم مردم ما می خواستیم فلان کار را انجام دهیم ولی به این دلیلهای نتوانستیم، مردم از ما می پذیرند ولی وقتی بگوییم نمی گذارند، نشده و …، پس به چه دلیل آمدید شما که می دانستید این موانع وجود دارد.
*جامعه ما درگیر مشکلات فراوانی است که شما هم اشاره کردید، به نظر شما رئیس جمهور آن قدر اختیارات و توان دارد که این مشکلات را برطرف کند؟
اگر رئیس جمهور نمی تواند مشکلات را حل کند، یعنی نظام سیاسی ما از قابلیت های مقابله یا مواجهه با مسائل امروز جامعه و جهان برخوردار نیست، پس اشکال جای دیگری است، ما چنین چیزی را قبول نداریم. اگر قبول کردیم که هر رئیس جمهوری که آمده کار به اینجا ختم شده است، پس دیگر ساختار قدرت و نظام سیاسی ما قادر به مقابله، مواجهه و حل مسائل و مشکلات درونی و بیرونی جامعه نیست که به نظر من این طور نیست.
*یک حرفی که از دوره اصلاحات باب شده بود که رئیس جمهور فقط تدارکاتچی است، به نظر شما واقعاً این طور است؟
این را آقای خاتمی در آخرین سخنرانی هایش گفت. خب چرا از اول این حرف را نزد، همان اول می گفت مردم جز تدارکات از من چیز دیگری نخواهید. من قادر به حل مسائل و مشکلات کشور نیستم، وقتی برای انتخابات تبلیغات می کردند همین حرف را می گفتند. آقای احمدی نژاد هم با خانه نشین شدن این حرف را زد، در اصل او با بیانش و این با عملش گفت.
آقای خاتمی در آخرین سخنرانی هایش گفت رئیس جمهور تدارکاتچی است، خب چرا از همان اول این را نگفت؟ احمدی نژاد هم با خانه نشینی این حرف را زد ببینید این مساله قابل پذیرش نمی باشد کسی که در رأس یک قوه و آن هم قوه اصلی اداره کشور و نماینده مردم است بیاید و در آخر دوره اش چنین حرفی بزند.
*نهادهایی هستند که مانع کار دولت باشند؟
خیر، این به این علت است که دولت حوزه های مسئولیت خودش را اشغال نمی نماید. هیچکس در این کشور احساس نمی کند که باید کشور را رها کرد، وقتی رهاشدگی به وجود می آید یک عده چون نظام و مردم را دوست دارند کار را به دست می گیرند.
اگر دولت فضای مسئولیتی و کاری خودرا اشغال کند دیگران همکار دولت می شوند. مثلاً فرض کنید شخصی می گوید آدم های من خط قرمز من هستند یعنی اگر تخلف کرد کسی حق اعتراض ندارد و شخصی می گوید هر کسی اگر مشکلی داشت من بعنوان رئیس جمهور نخستین فردی هستم که شاکی فرد خاطی خواهم بود. آیا فضا فرق نمی کند؟
ما باید بپذیریم که هر کسی هر سازمانی یک جایگاه، یک نقش و مأموریتی دارد. قوه قضائیه می خواهد با فساد مبارزه کند، من بعنوان مسئول اداره کشور باید با فساد مبارزه کنم و قوه قضائیه به من کمک نماید. من باید از وقوع جرم پیشگیری کنم چون ارکان اجرائی در اختیار من هستند و قوه قضائیه هم حتما کمک می نماید و سنگ جلوی پای من نمی اندازد.
* تجربه نشان داده مردم به کاندیدایی که در دولت مستقر مشغول بوده روی خوش نشان نمی دهند. با توجه به این که شما در دوره آقای روحانی ۴ سال مسئولیت وزارت دفاع را داشتید و شما را به دولت روحانی منتسب می دانند، چطور این نگاه سیاسی را تغییر می دهید؟
جامعه به دنبال این مسائل نیست، اگر برخی القا نکنند.
*شما در گذشته مدافع برجام بودید اما این روزها نقدهایی بر برجام وارد می کنید، اینکه دولت تمام امیدش را منوط به توافق کرد و تمام سرمایه اش را در سبد برجام گذاشت و یا اینکه سیگنال های بدی مخابره کرد. آیا این نقدهایی که امروز به برجام وارد می کنید به خاطر ناکامی های امروز برجام است و شما هم می خواهید به این پیکره فروافتاده ضربه ای بزنید؟ چرا آن زمان این نقدها را نمی گفتید؟
برجام مذاکراتی است که در مقطعی از زمان انجام شد و عقلانی ترین موضعی بود که نظام می توانست داشته باشد. در آن فضا و آن شرایطی که ما قرار داشتیم باید مذاکره می کردیم و باید دنبال برجام می بودیم چون برجام دنبال این بود که حق غنی سازی هسته ای ما را رسمیت بدهد تا بعد بتوانیم بصورت صلح آمیز از همه امکاناتی که انرژی هسته ای به وجود می آورد استفاده نمائیم، این اصل اولیه بود و امروز هم همچنین است. در حقیقت ما به دنبال اتهاماتی که آنها به ما زدند نبوده و نیستیم که بخواهیم سلاح هسته ای درست نماییم. به جهت اینکه ما این فناوری و این چرخه سوخت را داشته باشیم برجام همیشه جز مطالبه اصلی ما بوده و خواهد بود و به هیچ عنوان هیچکس نمی تواند روی این مساله معامله کند. کاری که برجام کرد این بود که چرخه سوخت و غنی سازی برای ما پذیرفته شد پس از NPT هیچ کشوری اجازه نداشته که به این حد از فناوری نائل شود، برجام برای این بوده که ما بتوانیم این حق را برای خود تثبیت نماییم.
من انتقاداتم به برجام را در هیئت دولت گفته بودم، گفتم چرا در اجرای برجام تعجیل می کنید؟ اما کم توجهی شد و علتش این بود که می خواستیم سریع به خواسته هایمان برسیم وقتی ما قطعنامه ۲۲۳۱ را پذیرفتیم که برجام هم ضمیمه آنست، هم در طول دوران مذاکره و هم پس از آن در دوران اجرا مشکل داشتیم و اگر نقدی می نماییم بر همین موضوع است. ما آن زمان در دولت هم این حرف را زدیم که چرا تعجیل می کنید و اینکه اینها به آسانی به ما امکانی نمی دهند که اوضاع ما را عوض کند و حداقل ۲ تا ۳ سال بازه زمانی نیاز داریم و… من قبلاً این حرف ها را زده ام. اینکه ما در اجرا تعجیل کردیم و اینکه نتوانستیم به صورتی تنازل بخشی نماییم و چه ملاحظاتی که مجلس پیشنهاد کرد و چه بعداً حضرت آقا هنگام ابلاغ مصوبات شورای عالی امنیت ملی اشاره فرمودند، اینها به اعتقاد من کم توجهی شد و علت این کم توجهی این است که ما عجله کردیم و خواستیم سریع به خواسته هایمان برسیم.
اما از طرف دیگر، طرف مقابل هیچ عجله ای نداشتند و به صورتی بین خواسته های ما و اقدامات طرف مقابل نابرابری وجود داشت و بعد از آن که رئیس جمهور آمریکا از برجام خارج شد کلاً این پروسه متوقف گردید. اگر ترامپ از برجام بیرون نمی رفت باتوجه به عناصر پیش بینی شده، می شد کارهایی انجام داد که حالا دیگر گذشته، من همیشه این دیدگاه را در مورد برجام داشتم و همان زمان در سال ۹۴ هم عنوان کرده بودم.
* بعد از آن که ترامپ در سال ۹۷ از برجام خارج شد، هم اطرافیان دولت و هم گروه های سیاسی دلیل خروج آمریکا از برجام را موشک پراکنی های پس از برجام عنوان کردند یا اینکه رونمایی از شهرهای موشکی یا پروژه موشک عماد که پس از برجام اجرائی و عملیاتی شد، دیدگاه شما درباب این ادعا چیست؟ این ادعا چقدر درست است؟
وقتی که ما برجام را پذیرفتیم و قطعنامه ۲۲۳۱ صادر شد، یک ذهنیتی در داخل و بیرون از کشور به وجود آمد که از این لحظه به بعد دیگر تولید و تست موشکی در کشور متوقف خواهد شد، یعنی هم در داخل و هم خارج این را گفتند. داخلی ها گفتند برجام محدودیت هایی را برای ما به وجود می آورد پس نباید بشود، بیرونی ها هم گفتند برجام این اثر بازدارندگی را دارد.
تست موشک عماد، یک هفته بعد از اجرای برجام، برای تثبیت برجام بود و به هیچ عنوان نقض روح برجام هم نبود نخستین تست موشکی را من هفته پس از برجام با موشک عماد انجام دادم و رسماً هم اعلام کردیم که برد آن دو هزار کیلومتر است و هیچکس در دنیا نگفت که این نقض برجام است، همه گفتند که حق ایران است. ما تست موشک را برای تثبیت برجام انجام دادیم نه به جهت اینکه برجام را زیر سوال ببریم. در قطعنامه ۲۲۳۱ یک بندی آمده است و ضمن خود برجام مطالبی هست که اقدامات ما نقض برجام نیست. ما خواستیم اثبات نماییم و اثبات شد.
* تست موشک عماد نقض روح برجام هم نبود؟
به هیچ عنوان نقض روح برجام نبود.
*تست موشک عماد کاملاً با نظر شورای عالی امنیت ملی بود؟ کسی مخالفت نکرد؟
خیر، مطلقاً کسی مخالف نبود.
*پس چرا آقای روحانی بعنوان رئیس شورای عالی امنیت ملی در انتخابات سال ۹۶ انتقادات صریحی به شهر موشکی و شعاری که روی موشک نوشته شده بود، داشتند و گفتند اینها برای ضربه به برجام بود؟
هرکسی می تواند هر تحلیلی داشته باشد، اینها مسائلی است که در فضای تبلیغاتی و بزن بکوب مطرح می شود. در فضای انتخاباتی شخص برای جلب رأی مردم حرف می زند و به این کارها کاری ندارد.
*در یکی از مصاحبه هایتان گفته بودید که دولت مخالف رزمایش های موشکی نبود و رئیس جمهور با رسانه ای شدن آن مشکل داشت؟
همینطور است، من کار خودم را انجام دادم. باید بگویم هیچ مانعی در راه تولید و تست محصولات موشکی ما وجود ندارد، هر زمانی که احساس کردیم باید برای تثبیت فناوری های خودمان یک موشکی را تست نماییم، این کار را انجام دادیم.
* مسأله ای که اخیراً با آن روبرو بودیم اقدامات خرابکارانه رژیم صهیونیستی در نطنز و ترور آقای فخری زاده و یکسری اقدامات دیگر در ایران بود، برخی معتقدند عدم پاسخ ایران به اینطور اقدامات موجب گستاخ شدن اسرائیل شده و می گویند سیاست اتخاذ شده و مصلحت اندیشی موجب بروز این اتفاقات شده است، نظر شما در این خصوص چیست؟
هر موضوع یا پدیده ای را می شود به شکلی تحلیل سیاسی کرد، اینکه چقدر با اطلاعات و واقعیت انطباق دارد مهم می باشد. ما نسبت به یک موضوع واقعی صحبت می نماییم و تحلیل ارائه نمی نماییم که چه اتفاقی می تواند بیفتد، این اتفاق افتاده است.
این را بطور یقین بدانید اسرائیل، عربستان و آمریکا همیشه به دنبال ضربه زدن به ما هستند. ما اگر بگوییم این طور نیست یا باید به خودمان شک نماییم یا به آنها. آنها اگر بتوانند نفوذ کنند، می کنند، اگر بتواند تحریم کنند، می کنند و اگر بتوانند بزنند، می زنند، هر کار بتوانند می کنند. چیزی که ما باید درک نماییم این است که وارد میدان بازی که دیگران می سازند نشویم. گفتیم پاسخ ما هوشمندانه خواهد بود یعنی زمان، مکان و نوعش را ما انتخاب می نماییم. اسرائیلی ها دنبال این هستند که آستانه تنش را در منطقه بالا ببرند و یک جنگی را مجدداً در منطقه برپا کنند اما ما این اجازه را به آنان نخواهیم داد و بطور قطع نمی دهیم. این طور نیست که ما ضربه را دریافت می نماییم و زیر سیبیلی رد می نماییم، خیر این طور نیست، ما بموقع ضربه را خواهیم زد.
*موضوعی که در فضای مجازی خیلی شنیده شده و عده ای اهتمام کردند آنرا مورد تمسخر قرار دهند، انتقام سخت یا پاسخ قاطع دادن است، سوال اینجاست پس انتقام سخت چه شد؟
این یک نوع تحمیل است و نوعی انفعال به وجود می آورد. ما به مسئولین و به نظاممان اعتماد داریم، وقتی رهبری یک چنین مسأله ای را عنوان می کنند به این معناست که امری تخلف ناپذیر است اما اگر کسی بخواهد هر نوع روشی یا هر نوع پاسخی را تحمیل کند که ما بخاطر اینکه گفتیم پاسخ سخت می دهیم دیدید این کار را کردیم، این اتفاق در کشور نمی افتد و دیگران می خواهند این اتفاق را رقم بزنند، به عبارتی این هم یک میدان بازی است که دیگران می خواهند تعریف کنند تا ما را وارد بازی خود کنند و ما این کار را نخواهیم کرد.
*با توجه به اینکه شما سال ها در عرصه نظامی فعالیت کردید با بیان کاندیداتوری از جانب شما خیلی ها گفتند نظامی ها می خواهند بیایند و دولت را در دست بگیرند و انتقادات زیادی شد، نظر شما در این خصوص چیست؟ آیا این سابقه نظامی با آنکه بخواهید به عرصه دیگری وارد شوید منافاتی دارد؟
این سوال دیگر کهنه شده است.
دوگانه سرهنگ-حقوقدان یک شلیک مؤثری بود که آقای روحانی در انتخابات ۹۲ به آقای قالیباف کرد اما ریشه نظامی هراسی این دوگانه نیست *آیا این مساله به خاطر نظامی هراسی است که از سال ۹۲ با آن دوگانه سرهنگ و حقوقدان شروع شد؟
خیر، ریشه در آن موضوع ندارد. آن یک شلیک مؤثری بود که آقای روحانی به آقای قالیباف کرد ولی جامعه با این مساله کاری نداشت.
* برخی این طور مطرح می کنند که نظامی ها به حقوق شهروندی اعتقاد ندارند، به آزادی های سیاسی اعتقاد ندارند، به جامعه مدنی اعتقاد ندارند، از این جهت مناسب اداره جامعه نیستند.
یک نگرانی وجود دارد و آن این است که ممکنست روزی نظامی ها بخواهند اداره کشور را به عهده بگیرند و کودتا کنند که این امکان ندارد. در کشور ما هیچ گاه این اتفاق نمی افتد و از این بابت نباید نگران بود. خب یک دفعه هم نظامی ها حکومت را به دست بگیرند، مگر چه اشکالی دارد. بپذیرید که در جمهوری اسلامی ایران هیچ سپاهی از اول نظامی نبوده است.
من دانشجو و مبارز پیش از انقلاب بودم، دانشگاه تهران و در دانشکده فنی تحصیل می کردم و به میدان مبارزات رفتم و پس از پیروزی انقلاب گفتیم دوره تثبیت نظام خیلی مهم تر از دوره مبارزات برای براندازی نظام قبلی است، ما رفتیم مسئولیت تثبیت نظام را به عهده گرفتیم و من قرار نبوده همیشه پاگون بیندازم و درجه بگذارم در صورتیکه همیشه در این لباس با همان نیت اولیه ماندم.
سپاهی ها همیشه هم سیاسی بودند، هم نظامی، هم امنیتی، هم فرهنگی، هم اجتماعی و هم اقتصادی چون همیشه سپاه این کارکرد را داشته، حالا چه اشکال دارد که فردی بخواهد وارد حوزه اداره کشور شود.
اینکه روزی نظامی ها بخواهند اداره کشور را به عهده بگیرند و در ایران کودتا کنند، اصلاً ممکن نیست و هیچ گاه این اتفاق نمی افتد یک وقت می گوئیم سپاه یا ارتش یا نیروهای مسلح اراده کردند که فلانی را رئیس جمهور بکنند، خب چنین چیزی اتفاق نمی افتد و یک وقت می گوئیم یک نفر سپاهی با همه ظرفیت های سپاه، نیروهای مسلح و بسیج می خواهد رئیس جمهور بشود و این هم ممکن نیست ولی حالا یک سپاهی آمده خودش را در معرض انتخاب مردم قرار داده است، باید شورای نگهبان بررسی کند، تأیید صلاحیت کند، بیاید مبارزه کند و رأی آورد. هیچ زور و الزامی در کار نیست.
این آقایان در تاریخ بررسی نمایند که چه کسانی نقطه شروع تحولات اساسی در کشورهای توسعه یافته و پیشرفته بودند. امیر المومنین (ع) یک نظامی بودند که اسدالله هم لقبشان بودند. امام حسین (ع) سیاسی، نظامی و فرمانده جنگ و امام مسلمین بودند. این حرف ها یک نوع القای شبهه و یک نوع هراس افکنی است، نوعی سست کردن مبانی فکری و اعتقادی است که من نمی پسندم.
* به نظر شما در این سال ها دستگاه سیاست خارجی و سیاست دولت در حوزه روابط بین الملل، ترمز اقتدار نظامی ما نشده است؟
خیر، اما تحریم ها شده است. تحریم ها ممکنست محدودیت هایی در حوزه دفاعی و صنایع نظامی برای ما ایجاد کرده باشد ولی از سویی هر زمان که ما را تحریم کردند کوشیدیم خودمان بسازیم، در حقیقت تحریم ها فقط کمی هزینه و تأخیر زمانی برای ما به وجود آورده ولی اینکه سیاست خارجی ما منجر به کاهش توان دفاعی ما شده باشد، موضوعیت ندارد.
*منظور از اقتدار نظامی به مفهوم اقدامات متقابل در مقابل اقدامات دشمن است.
هیچ ربطی به دولت و وزارت خارجه ندارد.
خب یک دفعه هم نظامی ها حکومت را به دست بگیرند، مگر چه اشکالی دارد؟ بپذیرید که در جمهوری اسلامی ایران هیچ سپاهی از اول نظامی نبوده است پس در اختیار چه کسی است؟
شورای عالی امنیت ملی بررسی می کند، شرایط را در نظر می گیرد، تقدیم حضرت آقا می کند، ایشان تصمیم می گیرند و اقدام می کنند. کلیت مملکت از یک منظر صاحب دارد و از یک منظر اجرائیاتش بی صاحب شده است.
*اولویت اول شما در سیاست خارجه چیست؟
بنده اهتمام می کنم در همه زمینه ها حرف نزنم و بیشتر کار کنم.
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب