نیمه نهایی در دوحه فینال در وین!
اصفهان نیمه نهایی برجام؛ «سریع و بلافاصله»، در قطر؛ پنج ماه زودتر از افتتاحیه جام جهانی فوتبال در دوحه؛ دوئت های هم زمان و «غیر مستقیم» در «اتاق های جداگانه»، چند ساعت بعد از بیانیه مشترک گروه هفت که «راه حل دیپلماتیک» را برای مناقشه برجام تجویز می کند؛ در هتلی کیلومترها دورتر از میکروفنی که صدای مکرون خطاب به بایدن را شکار کرده است؛ «نفت ایران باید به بازار جهانی برگردد».
انرژی؛ مطمئن ترین اهرم فشار در دست های روسیه بعد از جنگ با اوکراین است؛ زمستان سرد و نزدیک اروپا که فکر کردن به احتمال بسته شدن شیرهای گاز روسیه بر کشورهای عضو اتحادیه اروپا، لرز آنرا از حالا بر جان رهبران دور اندیش قاره سبز انداخته است؛ چالش و نیازی بسیار جدی برای غرب و اروپا که نه امارات که بتازگی بی نیازی اقتصاد خود به نفت را اعلام نموده و نه عربستان و نه بگفته حسین مسعودنیا، عضو هیات علمی گروه علوم سیاسی و مطالعات حوزه نفت و خاورمیانه دانشگاه اصفهان «هیچ عضو دیگری از اوپک نیز نمی تواند آنرا به اندازه روسیه» برآورده سازد.
نُه نفر، مماس محیط یک میز دایره، در غیاب مرد شماره یک کرملین، او را به تمسخر گرفته اند؛ چند دقیقه قبل از شاتر ممتد دوربین ها در بایرن؛ در حاشیه جلسه سران گروه هفت در آلمان؛ جانسون می پرسد «کت های خودرا در بیاوریم یا نه؟!» و ترودو از آن طرف میز پاسخ می دهد «کت ها را در بیاوریم و بعد عکس بگیریم»، جانسون در بین خنده تمام اعضا جواب می دهد «نشان دهیم که از او باحال تر و قوی تریم» و ترودو پاس دقیقه نَوَدی نخست وزیر انگلیس را توی هوا گُل می کند که «بله این حق ما است که بی لباس سوارکاری کنیم».
جلسه ای که مقرر است به هر شکلی که بلد است، بهای سر به فلک کشیده انرژی را مهار کند و سقف قیمت جهانی نفت را توافقی تعیین کند، اما بگفته افراد نزدیک به دولت آلمان سر از نحوه تعامل با غول اقتصاد چین در می آورد و در آستانه شروع دور جدید مذاکرات ایران و سایر طرف ها در دوحه و نه این دفعه در وین، روی مناقشه هسته ای ایران میخکوب می شود؛ «ما روی تعهد روشن خود در خصوص این که ایران هیچ گاه نباید به سلاح هسته ای برسد تاکید می کنیم».
سلاح هسته ای همان چیزی که سه هفته پیش مبنای صدور یک قطعنامه ضد ایرانی از طرف آژانس بوده، اما بیشتر متوجه خاموش شدن دوربین های فراپادمانی از برخی سایت های هسته ای در ایران حکایت دارد؛ ترس از شکست برجام که مساوی دستیابی ایران به فناوری استفاده از سانتریفیوژهای فوق پیشرفته است.
غرب تمام شش ماه گذشته را برای جایگزینی نفت و گاز روسیه با کشورهای عربی منطقه تلاش کرده، ولی حالا مکرون برای بازیگر مهم یک سر مناقشه ای که ساعتی است در دوحه شروع شده خبر می آورد که محمد بن زاید، رییس امارات متحده عربی اعلام نموده که «بیش از این قادر به تولید نفت نیست»، خبری که شب گذشته خبرگزاری رسمی فرانسه، بدون ذکر نام از قول یک مقام دفتر ریاست جمهوری این کشور درباره اش نوشت: «پاریس خواهان بازگشت نفت ایران و ونزوئلا به بازارهای جهانی است».
مسعود نیا معتقد است: «عربستان و امارات بعد از خروج نیروهای آمریکایی از منطقه حاضر به همکاری با غرب برای افزایش تولید نفت و انرژی نبودند تا جایی که بایدن ناچار شد برخی سیاس های خود در قبال ولیعهد عربستان سعودی را کنار بگذارد، از آمادگی خود برای سفر به عربستان بگوید و حتی وعده ایجاد یک سامانه امنیتی ویژه با همکاری آمریکا، کشورهای منطقه و اسرائیل را مطرح کند».
به عقیده این استاد علوم سیاسی، و مطالعات حوزه نفت و خاورمیانه دانشگاه اصفهان همین طور «آمریکا نه فقط درباره عربستان که درباره کشوری مانند ونزوئلا نیز نرمش به خرج داد و برخی تحریم ها را کنسل کرد تا برای اولین بار بازار انرژی آمریکا شاهد نفت ونزوئلا باشد».
اما چرا فرانسه تا این حد جدی برای نشان دادن مزیت های معامله غرب با ایران تلاش می کند؟ مکرون نقش میانجی گری را بر عهده گرفته، اما چگونه در فضای سیاسی نامتوازن و متزلزل جهانی به کسب سودهای پنهان از توافق یا حتی عدم توافق احتمالی ۴+۱ با ایران فکر می کند؟ فرانسه تخم مرغ های اروپا را در کدام سبدها چیده و ادامه تحریم ها بر اقتصاد سست بنیاد این کشور که با کوچک ترین جرقه هزاران معترض به سیاست های اقتصادی مکرون را به خیابان ها می ریزد تا چه حد تاثیر می گذارد؟
از نظر مسعودنیا «امانوئل مکرون تلاش می کند تا نقش برتری جویانه یا محوری خودرا در بین سایر کشورهای اروپایی ایفا کند؛ آن هم برای اتحادیه اروپا که می خواهد ژست استقلال طلبانه خود نسبت به آمریکا را در قبال مسائل جهان مانند برجام حفظ کند، اما واقعیت های سیاسی و اقتصادی و وابستگی های اروپا به آمریکا این اجازه را نمی دهد».
فرانسه جزء طرف های همیشه به ظاهر مشتاق توافق هسته ای ایران با غرب، اما در عمل گاه کاملا بر ضد آن است؛ آن هم به علت هم پوشانی سیاسی کشورهای اروپایی با آمریکا؛ سیاست مدارانی که البته از دوراندیشی نسبت به مزیت های ارتباط با ایران هم غافل نیستند.
پیام اول مکرون با پذیرش نقش میانجی گری برای فرانسه «نمایش گسست و شکاف» اتحادیه اروپا با آمریکا بر سر مناقشه هسته ای ایران است و پیام دوم اشتیاق فرانسه برای بازگشت به «حوزه سنتی نفوذ خود در خاورمیانه و خلیج فارس»، آن هم در دورانی که جهان برمبنای نظم نوین به «حوزه های ژئوپولتیک اقتصادی» مختلفی تقسیم می شود و خاورمیانه یک قطب برجسته ژئوپلتیک است.
استاد علوم سیاسی، و مطالعات حوزه نفت و خاورمیانه دانشگاه اصفهان معتقد است: «کشورهای اروپایی می دانند که برای حضور و نفوذ در منطقه نیازمند رابطه با ایران هستند، کما این که امروز چینی، آمریکا و اتحادیه اروپا هر سه برای سرمایه گذاری در منطقه با هم درحال رقابت اند».
و شاید بنابراین نیز برای فرانسهِ درگیر با بحران بیکاری که قله شعله های روشن آتش اعتراض در خیابان هایش تا هفته ها خاموش نمی گردد، احیای برجام، حاصل جمع مضاعف انتفاعی است که سد حضور دیگر کشورها را در بازارهای مهم ایران می شکند و بطورمثال پای فرانسوی های خبره در صنعت خودرو سازی را به ایرانی باز می کند که بازار انحصاری شده خودروسازی در آن با انتقادهای فراوانی رو برو است.
اما برجام آیا بالاخره احیا می شود؟ به اعتقاد مسعود نیا «اگر تا قبل از سفر مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، برجام به اعتقاد تحلیل گران یک جنازه بی تحرک بود، ولی حالا با میانجیگری قطر و عمان، و عزم اتحادیه اروپا، مذاکرات حداقل باردیگر شروع شده است».
از دید او "برجام هم برای امریکا و هم ایران به موضوعی حیثیتی و ارزشی تبدیل گشته و به نظر می آید که هر دو کشور حالا دیگر به سختی حاضرند تا از ایده ها و آرمان های خود برای رسیدن به یک نتیجه عدول کنند".
برای آمریکا که تا انتخابات های آتی مجلس نمایندگان و کنگره از یک سو و انتخابات ریاست جمهوری از طرفی فاصله چندانی ندارد، تصمیم گیری درباره برجام بیش از هر زمان دیگری سخت است؛ اما از نظر استاد علوم سیاسی، و مطالعات حوزه نفت و خاورمیانه دانشگاه اصفهان "نفس مذاکره به مفهوم بازی با حاصل ضرب صفر نیست، بلکه بازی با حاصل ضرب مضاعف است، اگر بنا بود مذاکره ای صورت بگیرد و در هر دو طرف به نتایج کامل مد نظر خود برسند که مذاکره دیگر مدلول نداشت».
دیپلماسی عرصه بده بستان، اما به نفع سیاست خارجی و منافع داخلی کشورها است، «مذاکره خوب» برای دستیابی به بیشترین دستاوردها و عقب نشینی از کم ترین مواضع.
پر بازدیدترین عکس این دور از مذاکرات، هماهنگ کننده مذاکرات هسته ای با ایران را روبروی باقری کنی، مذاکره کننده ارشد ایران در پرونده هسته ای نشان داده است در قابی که هیچ کس نیست، اما برای هفت نفر دیگر نوشیدنی آماده دُور سهمی میز گفت و گو گذاشته شده است؛ آبی پوشه قطوری که روبروی مورا به هوای دست معطل مورا که از میز بلند شده باز مانده؛ چند دور مذاکرات در "اتاق های جداگانه" و بعد انتقال مذاکرات بوسیله "واسطه" به دیگر میهمانان هتل اینترکانتیننتال دوحه آیا طرف های مذاکره را برای انجام سفر نهایی به کوبورگِ وین مجاب خواهد کرد؟!
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب