علی الحساب بودن تسویه حق سنوات از دیدگاه فرحناكیان
خبرگزاری نام: یك وكیل دادگستری مطلبی را پیرامون ˮعلی الحساب بودن تسویه حق سنواتˮ به رشته تحریر در آورده است.
به گزارش خبرگزاری نام به نقل از ایسنا، متن یادداشت فرشید فرحناكیان بشرح زیر است.
" مقدمه
بنا به تبصره (4) ماده 7 قانون كار الحاقی1394 و ماده 24 قانون كار مصوب 1369 در هنگام خاتمه‌ی قرارداد كار به كارگر «مزایای اختتام كار» یا « حق سنوات» پرداخت می گردد.
پرداخت «حق سنوات» با وصف «خاتمه‌ی قراردادِ» كار موقت قبلی و پیش از «خاتمه‌ی رابطه‌ی كاریِ» متوالی یا متناوب به جهت انعقاد قرارداد كار موقت جدید، «تسویه‌ی حساب علی الحساب» تلقی می گردد. در چنین صورتی به هنگام خاتمه‌ی رابطه‌ی كاری بر اساس مبلغ آخرین حقوق كارگر، حق سنواتِ مجموع قراردادهای كار موقت فی درخلال كارفرما و كارگر «تسویه‌ی حساب نهایی» می شود.
بدین سبب تلقی كلی كارفرما از ستاندن «رسید پرداخت حق سنوات» از كارگر طرف قرارداد كار موقت به منزله‌ی تسویه‌ی حساب نهایی حق سنوات قرارداد قبلی و سپس مبادرت به انعقاد قراردادكار موقت جدید با او، مردود می باشد و بر حسب نوع قرارداد كار به شرح ذیل قابل بررسی و تفكیك است.
1. قرارداد كار دائم
درصورت خاتمه‌ی قرارداد كار، كارفرما مكلف است به كارگری كه مطابق قرارداد، یك سال یا بیشتر، به كار اشتغال داشته است برای هرسال سابقه، شامل متوالی یا متناوب بر طبق آخرین حقوق مبلغی معادل یك ماه حقوق بعنوان مزایای اختتام كار به وی پرداخت نماید (ماده ۲۴ قانون كار مصوب 1369). چنانچه خاتمه‌ی قرارداد كار به لحاظ از كارافتادگی كلی و یا بازنشستگی كارگر باشد، كارفرما باید بر طبق آخرین مزد كارگر به نسبت هرسال سابقه خدمت حقوقی به میزان ۳۰ روز مزد به وی پرداخت نماید. این وجه علاوه بر مستمری از كارافتادگی و یا بازنشستگی كارگر است كه توسط سازمان تامین اجتماعی پرداخت می شود (ماده 31 قانون كار مصوب 1369).
باتوجه به مواد مذكور و دادنامه شماره 2727 مورخ 19. 9. 1398 هیئت عمومی دیوان عدالت اداری تسویه‌ی حساب سالانه مزایای اختتام كار در قرارداد كار دائم، علی الحساب تلقی می شود و تسویه‌ی حساب نهایی مزایای اختتام كار كارگر بر اساس مبلغ آخرین حقوق در سال اختتام خاتمه این قرارداد و قطع كامل رابطه‌ی كاری با كارفرما محاسبه می شود.
ماخذ محاسبه‌ی مزایای اختتام كار (حق سنوات) موضوع ماده ۲۴ قانون كار مصوب 1369 و مواد مرتبط دیگر آن قانون در كارگاه های فاقد طرح طبقه بندی مشاغلِ مصوب، «مزد ثابت» و «كلیه مزایای ثابت پرداختی» به تبع شغل كه برای ترمیم مزد پرداخت می شود مانند حق جذب، حق سرپرستی، فوق العاده مدیریت و... می باشد و در كارگاه های دارای طرح طبقه بندی مشاغلِ مصوب، «مزد مبنا» می باشد.
حكم قانونی در خصوص منع پرداخت مزایای اختتام كار به كارگری كه ترك كار كرده است وجود ندارد و كارفرما مكلف است هم حق سنوات سالهایی را كه كارگر به صورت كامل كار كرده است و هم حق سنوات در سالی كه ترك كار كرده، نسبت به روزهایی كه كار كرده است، پرداخت نماید (دادنامه های ۱۳۴۷، ۱۳۴۸ و ۱۳۴۹ مورخ 17. 12. 1395 و دادنامه های 725 و 726 مورخ 2. 8. 1396 هیات عمومی دیوان عدالت اداری).
بازنشستگانی كه مجدداً به كار اشتغال یافته اند و همین طور جانبازان شاغل در كارگاههای مشمول قانون كار، همانند سایر كارگران استحقاق دریافت حق سنوات اختتام كار مطابق ضوابط مربوط را دارند.
معادل یك ماه آخرین حقوق و دستمزد و همین طور مابه التفاوت تعدیل حقوق سنوات قبل كه بمنظور تامین حقوق بازنشستگی و وظیفه و مزایای اختتام خدمت، خسارت اخراج و بازخرید كاركنان مؤسسه ذخیره می شود به سبب ماده 148 قانون مالیات های مستقیم مصوب 1366 در حساب مالیاتی جزء «هزینه های قابل قبول» محسوب شده است.
در قراردادهای كار دائم كارگر می تواند در سال 9 روز از مرخصی استحقاقی سالیانه خودرا برای سنوات بعد ذخیره كند و از بقیه مرخصی باید در طول سال استفاده نماید. درصورت فسخ یا خاتمه‌ی قرارداد كار یا بازنشستگی و ازكارافتادگی كلی كارگر ویا تعطیلی كارگاه، مطالبات مربوط به مدت مرخصی استحقاقی ذخیره كارگر به وی و در صورت فوت او به ورثه او پرداخت می شود (موضوع مواد 66 و 71 قانون كار مصوب 1369).
به سبب بخشنامه سازمان امور مالیاتی كشور هزینه مربوط به ذخیره حقوق ایام مرخصی استفاده نشده باتوجه به عدم پیش بینی در مواد 147 و 148 قانون مالیات های مستقیم بعنوان هزینه قابل قبول مالیاتی قابل پذیرش نخواهد بود؛ لیكن هزینه مذكور در زمان پرداخت و یا تخصیص (بستانكار نمودن حقوق بگیر) به استناد بند (2) ماده 148 قانون مالیات های مستقیم راجع به هزینه های استخدامی متناسب با خدمت كاركنان برمبنای مقررات استخدامی بعنوان هزینه قابل قبول مالیاتی تلقی می شود.
بر طبق بند (5) ماده 91 قانون مالیات های مستقیم اصلاحی 1394 وجوه پرداختی یا تخصیصی بابت حقوق بازنشستگی و وظیفه و مستمری و اختتام خدمت و خسارت اخراج و بازخرید خدمت و وظیفه یا مستمری پرداختی به وراث و حق سنوات و حقوق ایام مرخصی استفاده نشده از پرداخت مالیات معاف می باشد. بدین سبب حق سنوات و حقوق ایام مرخصی استفاده نشده، فارغ از بازنشستگی، از كار افتادگی، قطع همكاری و یا ادامه كار حقوق بگیر، از پرداخت مالیات معاف می باشد.
2. قرارداد كار موقتی كه بدواً به مدت چندین سال منعقد می گردد
در این قسمت نحوه تسویه حق سنوات در «قرارداد كار موقتی كه بدواً به مدت چندین سال منعقد می گردد» بررسی شده است. قرارداد كار موقتی كه پس از انقضای مدت قرارداد بین طرفین تسویه‌ی حساب به عمل نیامده و رابطه‌ی كاری فی درخلال چندین سال ادامه می یابد نیز در این دسته قرار می گیرد.
در این نوع از قراردادهای كار، ماخذ محاسبه‌ی مزایای حق سنوات، حكم قانونی در خصوص پرداخت آن به كارگری كه ترك كار كرده است، استحقاق بازنشستگانی كه مجدداً به كار اشتغال یافته اند و همین طور جانبازان شاغل در كارگاههای مشمول قانون كار به دریافت آن و مقررات مالیاتی تسویه این حق همان است كه در قسمت (1) آورده شد.
كارفرمایان موظفند به كارگران با قرارداد موقت به نسبت مدت كاركرد، مزایای قانونی اختتام كار را به مأخذ هر سال یك ماه آخرین مزد پرداخت نمایند (تبصره (4) ماده 7 قانون كار الحاقی1394 موضوع تبصره (4) ماده 41 قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر و ارتقای نظام مالی كشور مصوب 1394).
هیئت عمومی دیوان عدالت اداری در دادنامه شماره 2727 مورخ 19. 9. 1398 این نظر را كه اگر قرارداد كار كارگران، موقت باشد، با تسویه‌ی حساب هر سال، قرارداد خاتمه می یابد و حق دریافت علی الحساب را ندارند، مغایر ماده 24 قانون كار و تبصره (4) ماده 7 قانون كار الحاقی1394 (موضوع تبصره (4) مـاده 41 قانون رفـع مـوانع تـولید رقابت پذیر و ارتقای نظام مـالی كشور) دانسته است.
بدین سبب باتوجه به این دادنامه، قراردادهای كار موقتی كه بدواً به مدت چندین سال منعقد می گردد تسویه‌ی حساب مزایای اختتام كار هر سال علی الحساب تلقی می شود و تسویه‌ی حساب نهایی مزایای اختتام كار كارگر بر اساس مبلغ آخرین حقوق در سال اختتام خاتمه و قطع كامل رابطه‌ی كاری با كارفرما محاسبه می شود.
در قراردادهای كار موقت این دسته نیز كارگر می تواند در سال 9 روز از مرخصی استحقاقی سالیانه خودرا برای سنوات بعد ذخیره كند و از بقیه مرخصی باید در طول سال استفاده نماید. درصورت فسخ یا خاتمه‌ی قرارداد كار یا بازنشستگی و ازكارافتادگی كلی كارگر ویا تعطیل كارگاه، مطالبات مربوط به مدت مرخصی استحقاقی ذخیره كارگر به وی و در صورت فوت او به ورثه او پرداخت می شود (موضوع مواد 66 و 71 قانون كار مصوب 1369).
3. قرارداد كار موقتی كه بدواً به مدت چندین سال منعقد نمی گردد
در این قسمت نحوه تسویه حق سنوات در «قرارداد كار موقتی كه بدواً به مدت چندین سال منعقد نمی گردد» بررسی شده است. قرارداد كار موقتی كه پس از انقضای مدت قرارداد بین طرفین تسویه‌ی حساب به عمل آمده و سپس رابطه‌ی كاری فی درخلال به صورت متوالی یا متناوب به سبب قرارداد یا قراردادهای كار موقت دیگر ادامه می یابد در این دسته قرار می گیرد.
در این نوع از قراردادهای كار، ماخذ محاسبه‌ی مزایای حق سنوات، حكم قانونی در خصوص پرداخت آن به كارگری كه ترك كار كرده است، استحقاق بازنشستگانی كه مجدداً به كار اشتغال یافته اند و همین طور جانبازان شاغل در كارگاههای مشمول قانون كار به دریافت آن و مقررات مالیاتی تسویه این حق همان است كه در قسمت (1) آورده شد.
به كارگران با قرارداد موقت به نسبت مدت كاركرد، كارفرمایان موظفند مزایای قانونی اختتام كار را به مأخذ هر سال یك ماه آخرین مزد پرداخت نمایند (تبصره (4) ماده 7 قانون كار الحاقی1394 موضوع تبصره (4) ماده 41 قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر و ارتقای نظام مالی كشور مصوب 1394). درصورت خاتمه‌ی قرارداد كار، كار معین یا مدت موقت، كارفرما مكلف است به كارگری كه مطابق قرارداد، یك سال یا بیشتر، به كاراشتغال داشته است برای هرسال سابقه، شامل متوالی یا متناوب بر طبق آخرین حقوق مبلغی معادل یك ماه حقوق بعنوان مزایای اختتام كار به وی پرداخت نماید (ماده ۲۴ قانون كار مصوب 1369).
بر طبق این مواد كارفرما مكلف است حتی برای قراردادهای كار موقت كمتر از یك سال، مزایای قانونی اختتام كار را به ماخذ هر سال یك ماه آخرین مزد به نسبت مدت كاركرد كارگران پرداخت نماید.
قراردادهای كار موقتی كه بدواً به مدت چندین سال منعقد نمی گردد خود به دو دسته تقسیم می شوند: (1) قراردادهای كار موقتی كه به صورت «متوالی» به مدت چندین سال، هر بار با خاتمه قبلی، مجدداً یكی دیگر بین كارفرما و كارگر واحد منعقد می گردد، با وصف اینكه بین خاتمه یكی از آنها و انعقاد بعدی فاصله نمی افتد؛ (2) قراردادهای كار موقتی كه به صورت «متناوب» به مدت چندین سال، هر بار با خاتمه قبلی، مجدداً یكی دیگر بین كارفرما و كارگر واحد منعقد می گردد، با وصف اینكه بین خاتمه یكی از آنها و انعقاد بعدی فاصله می افتد.
هیئت عمومی دیوان عدالت اداری در دادنامه شماره 2727 مورخ 19. 9. 1398 این نظر را كه اگر قرارداد كار كارگران، موقت باشد، با تسویه‌ی حساب هر سال، قرارداد خاتمه می یابد و حق دریافت علی الحساب را ندارند، مغایر ماده 24 قانون كار و تبصره (4) ماده 7 قانون كار الحاقی1394 (موضوع تبصره (4) مـاده 41 قانون رفـع مـوانع تـولید رقابت پذیر و ارتقای نظام مـالی كشور) دانسته است.
بدین سبب باتوجه به اطلاق و كُلیت منطوق این دادنامه، قراردادهای كار موقتی كه بدواً به مدت چندین سال منعقد نمی گردد و به صورت «متوالی» یا «متناوب» به مدت چندین سال بین كارفرما و كارگر واحد مجدداً منعقد می گردد، با تسویه‌ی حساب مزایای اختتام كار هر سال مربوط به هر قرارداد، آن قرارداد خاتمه یافته تلقی نمی شود؛ بلكه با انعقاد قرارداد كار موقت جدید این مبلغ پرداختی برای تسویه‌ی حساب مزایای اختتام كار قرارداد كار موقت قبلی علی الحساب تلقی می شود و تسویه‌ی حساب نهایی مزایای اختتام كار كارگر بر اساس مبلغ آخرین حقوق در سال اختتام خاتمه و قطع كامل رابطه‌ی كاری با كارفرما محاسبه می شود.
در قراردادهای كار موقت این دسته نیز كارگر می تواند در سال 9 روز از مرخصی استحقاقی سالیانه خودرا ذخیره كند و از بقیه مرخصی باید در طول مدت قرارداد استفاده نماید. درصورت فسخ یا خاتمه‌ی قرارداد كار یا ازكارافتادگی كلی كارگر و یا تعطیلی كارگاه، مطالبات مربوط به مدت مرخصی استحقاقی ذخیره كارگر به وی و در صورت فوت او به ورثه او پرداخت می شود (موضوع مواد 66 و 71 قانون كار مصوب 1369).
نتیجه
باتوجه به تبصره (4) ماده 7 قانون كار الحاقی1394 موضوع تبصره (4) ماده 41 قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر و ارتقای نظام مالی كشور مصوب 1394، ماده ۲۴ قانون كار مصوب 1369 و دادنامه شماره 2727 مورخ 19. 9. 1398 هیئت عمومی دیوان عدالت اداری، چنانچه كارگری اختتام هر سال حق سنوات خودرا دریافت كرده باشد: (1) اگر قرارداد كار او دائمی باشد حق سنوات دریافتی در سال های قبل، علی الحساب می باشد و با دریافت الباقی حاصل از محاسبه مابه التفاوت پرداختی حق سنوات تمامی سال های پیشین برمبنای معادل یك ماه حقوق آخرین حقوق در سال از كارافتادگی كلی و یا بازنشستگی، تسویه‌ی حساب نهایی می كند؛ (2) اگر قرارداد كار او موقت باشد نیز تسویه‌ی حساب حق سنوات هر سال، علی الحساب تلقی می شود و تسویه‌ی حساب نهایی حق سنوات كارگر بر اساس مبلغ آخرین حقوق در سال اختتام خاتمه و قطع كامل رابطه‌ی كاری با كارفرما محاسبه می شود. در حقیقت خاتمه‌ی قرارداد كار موقت الزاماً منجر به خاتمه‌ی رابطه‌ی كاری نمی شود؛ برای اینكه ممكنست این رابطه به صورت متوالی یا متناوب به سبب قراردادهای موقت دیگر یا حتی بدون قرارداد ادامه پیدا كند. در مورد پرداخت حق سنوات، تسویه‌ی حساب نهایی برمبنای معادل یك ماه حقوق آخرین حقوق درانتها رابطه‌ی كاری است. هر نوع تسویه حق سنوات پس از خاتمه یك قرارداد كار موقت و پیش از خاتمه‌ی رابطه‌ی كاری علی الحساب محسوب می گردد."
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب