پژوهشی تازه درباره اختلالات رفتاری نوجوانان
چرا برخی دانش آموزان از مسیر درست منحرف می شوند؟
خبرگزاری نام: گاهی نوجوانان با رفتارهایی مثل خشونت، فرار از مدرسه یا حتی گرایش به مواد مخدر، والدین و معلمان را غافلگیر می کنند. اما این رفتارها از کجا می آیند و چگونه می توان آنها را در نطفه شناخت و کنترل کرد؟
به گزارش خبرگزاری نام به نقل از ایسنا، رفتار نوجوانان در مدرسه فقط نتیجه خاصیت های سنی آنها نیست، بلکه تحت تأثیر مجموعه ای پیچیده از عوامل فردی، خانوادگی و اجتماعی شکل می گیرد. در سالیان اخیر، نگرانی درباره ی افزایش رفتارهای پرخطر در میان دانش آموزان متوسطه بیشتر شده است. این رفتارها شامل دروغ گویی، تقلب، فرار از مدرسه، خشونت، خودزنی یا حتی سوءمصرف مواد می شوند. این مسئله تنها به افت تحصیلی منجر نمی گردد، بلکه ممکنست زمینه ساز مشکلاتی عمیق تر مانند تنش های خانوادگی یا گرایش به جرم شود.
از سوی دیگر، ارزش های اجتماعی مانند همدلی، مسئولیت پذیری و مشارکت که به طور معمول از طرف خانواده، مدرسه و جامعه به نوجوان آموزش داده می شود، اگر به درستی منتقل نشوند یا در تضاد با واقعیت محیط اطراف قرار گیرند، کارکرد خودرا از دست می دهند. در نتیجه، نوجوان در مقابل ناهنجاری ها لطمه پذیر می شود. خصوصاً در دوره حساس نوجوانی که فرد هنوز از نظر ذهنی و احساسی بالغ نشده، محیط بیرونی نقش تعیین کننده ای در راه رفتاری او ایفا می کند. در چنین شرایطی، بررسی دلیلهای و ریشه های این رفتارها ضرورت پیدا می کند.
در این زمینه، مهدی محمدی، استاد مدیریت و برنامه ریزی آموزشی دانشگاه شیراز، به همراه یکی از همکاران دانشگاهی خود، تحقیقی را درباره ی رفتارهای خارج از چارچوب دانش آموزان دوره متوسطه انجام داده اند. این دو محقق با هدف درک عمیق تر این رفتارها، پژوهشی را ترتیب داده اند که نه فقط به توصیف مسئله بسنده می کند، بلکه الگویی برای پیش بینی و پیش گیری از چنین رفتارهایی عرضه می کند.
این پژوهش از نوع فراترکیب کیفی است؛ به این معنا که بجای انجام یک مطالعه میدانی، اطلاعات موجود در ده ها مطالعه علمی پیشین جمع آوری و تحلیل شده است که با ترکیب نتایج آنها، تصویری جامع و چندلایه از موضوع ارائه شود. پژوهشگران در این راه از یک روش شش مرحله ای بهره گرفته اند.
نتایج این مطالعه نشان می دهند که رفتارهای خارج از قاعده دانش آموزان تحت تأثیر مجموعه ای از عوامل در سطوح مختلف هستند. این عوامل شامل مشکلات فردی مانند ضعف خودکنترلی، خانواده های ناسازگار یا بی توجه، نظام آموزشی غیرپویا و گروههای اجتماعی ناسالم می باشد. همین طور تأثیر منفی رسانه ها و فضای مجازی نیز به وضوح مشاهده شده است.
بر اساس نتایج پژوهش، مدرسه هایی که محیط خشک، بی روح و قوانین سختگیرانه دارند، احتمال بروز رفتارهای ناسالم در آنها بیشتر است. عدم ارتباط مناسب بین معلم و دانش آموز، نبود کارهای فوق برنامه و فشار تحصیلی شدید نیز از عوامل اصلی محسوب می شوند. همین طور دانش آموزانی که گرفتار مشکلات خانوادگی، فقر یا طلاق والدین هستند، بیشتر در معرض خطر قرار دارند.
در بخش اطلاعات تکمیلی پژوهش آمده است که عوامل روانی، اجتماعی و حتی شرایط اقتصادی بصورت هم افزا عمل می کنند و رفتارهای پرخطر را در نوجوانان تثبیت می کنند. نوجوانی که اعتمادبه نفس ندارد یا آینده را تیره می بیند، احتمال بیشتری دارد به سوی رفتارهای منفی گرایش پیدا کند. همچنین استفاده ناصحیح از فضای مجازی یا تأثیر همسالان ناهنجار، زمینه ساز رفتارهای خطرناک همچون قلدری سایبری و روابط ناسالم می شود.
پژوهشگران تاکید کرده اند که برای روبرو شدن با این مسئله، رویکرد های پیشگیرانه باید در سطح خانواده، مدرسه و جامعه طراحی شود. آموزش مهارت های زندگی، حمایت عاطفی از طرف والدین، آگاه سازی معلمان، ایجاد محیط مدرسه ای گرم و صمیمی و همین طور آموزش استفاده سالم از اینترنت، همچون راهکارهایی است که در این مطالعه پیشنهاد شده است.
مقاله علمی-پژوهشی برگرفته از این یافته ها در «فصلنامه جامعه شناسی کاربردی» انتشار یافته که وابسته به دانشگاه اصفهان است. انتشار این مطالعه نشان دهنده اهمیت و توجه ویژه نظام دانشگاهی کشور به مسایل اجتماعی و رفتاری نوجوانان است.
منبع: namna.ir
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب