گزارش خبرگزاری نام؛
آفریقا پنجره فرصت ها
خبرگزاری نام: ایران با داشتن سوابق درخشان در مبارزه با استعمار و پشتیبانی از جنبش های سیاه پوستان دارای سرمایه معنوی در بین مردم قاره آفریقاست، اما متأسفانه از دیپلماسی پایدار در این قاره غفلت کرده است.
خبرگزاری مهر – گروه سیاست؛ رامین عبدالله شاهی: آفریقا دروازه فرصت ها است. پنجره شانسی است که به روی آینده باز شده است. بر خلاف برخی ذهنیت ها و تصورها آفریقا گذشته نیست، بلکه آینده است. این قاره فقیر و ضعیف نیست، بلکه ثروتمند و موقعیت ساز است. آفریقایی ها دیگر در قرن های استعماری ۱۸ و ۱۹ نیستند، بلکه آنان در قرن ۲۱ حضور دارند.
قاره آفریقا با وسعتی حدود ۳۰ میلیون کیلومتر مربع حدود یک پنجم مجموع خشکی های جهان را در اختیار دارد. جمعیت حدود ۱.۴ میلیارد نفر دارد و سرشار از ظرفیت و فرصت است.
جمعیت ۵۴ کشور این قاره سیاه تا سال ۲۰۳۰ به ۱.۷ نفر خواهد رسید. جمعیت شهرهای آن تا سال ۲۰۵۰، ۳ برابر می شود که عموماً و برخلاف گذشته دیگر فقیر نبوده بلکه جز طبقه متوسط محسوب می شوند. آفریقایی ها در سال ۲۰۳۰ معادل ۲.۵ تریلیون دلار کالا در سال مصرف خواهند کرد که حدود ۲.۵ برابر سال ۲۰۱۵ است.
آنان دارای غنی ترین منابع طبیعی هستند. حدودا نزدیک به نیمی از طلای جهان و یک سوم کل مواد معدنی دنیا در آفریقا وجود دارد. آفریقا حدود ۳۰ درصد از ذخایر معدنی جهان، ۱۲ درصد از نفت جهان و ۸ درصد از ذخایر گاز طبیعی جهان را در خود جای داده است. بیش از ۸۰ درصد از الماس جهان و ۶۰ درصد از معادن طلای دنیا در خاک این قاره قرار گرفته است.
در عین حال زمینهای حاصل خیز برای کشاورزی، جمعیت فراوان مصرف کننده، موقعیت جغرافیایی مهم از دیگر بخش های ثروت این قاره مهم می باشد. به شکلی که شاهد رقابت قدرت های بزرگ و متوسط برای حضور موفق در این قاره هستیم. از رقابت میان چین و آمریکا تا حضور کشورهایی مانند ترکیه و عربستان و امارات پاکستان در این قاره و ترسیم چشم انداز توسعه برای خود.
کشورهای این قاره درحال توسعه درحال گسترش روابط تجاری میان خود و لغو تعرفه های گمرکی هستند. حتی تلاش ها و صحبت هایی جدی برای راه انداختن واحد پول مشترک را در سر دارند پس اگر دیر حرکت نماییم فرصت جبران نخواهیم داشت.
ایران با اعتبار اما بدون راهبرد در آفریقا
تاریخ ایران هیچ سابقه ای از استعمار و مداخله در امور این قاره را نشان نمی دهد، همین موضوع فرصت مناسبی را در ذهن مردم به وجود آورده است که با بهره گیری از این ذهنیت مثبت می تواند مزیت های بسیاری را نسبت به کشورهای دیگر به دست آورد.
کشور ما با داشتن سوابق درخشان در مبارزه با استعمار و آزادی خواهی و نیز پشتیبانی از جنبش های سیاه پوستان دارای سرمایه باارزش معنوی در بین مردم این قاره است. اما متأسفانه بی توجهی به اولویت های اقتصادی و نگاه تک بعدی به موضوعات فرهنگی باعث شده است در عرصه اقتصادی فرصت های بیشماری را از دست دهیم.
آفریقا منطقه ای بکر است و کشورهای آن بیشتر نگاه شان به شرق است تا غرب. پس از سال ها استعماری که مردم آفریقا توسط کشورهای اروپایی داشتند، طبیعتاً تلقی کشورهای آفریقایی این است که ایران کشوری است که می توان به آن تکیه و از تکنولوژی های مختلف ایران همچون صنایع سدسازی و نیروگاه سازی استفاده نمود. بدین سبب سفر رئیسی به آفریقا سفری راهبردی و در چهارچوب سیاست های بین قاره ای ایران و آفریقا می شود.
بر همین اساس، قاره آفریقا از نظر راهبردی و راهبردی و اقتصادی فرصتی ویژه برای جمهوری اسلامی ایران به حساب می آید، اما متأسفانه دیپلماسی اقتصادی ایران در این قاره چندان فعال نبوده است. به خصوص با وجود همه چشم اندازهایی که از طرف مقامات عالی نظام تعریف شده است شاهد قصور برخی دولت ها به خصوص دولت های یازدهم و دوازدهم در گسترش و توسعه روابط با کشورهای این قاره تعیین کننده و آینده دار بوده ایم.
دولت سیزدهم و کوشش برای زنده کردن رابطه با آفریقا
با روی کار آمدن دولت سیزدهم رشد و توسعه روابط با کشورهای آفریقایی از اولویت های وزارت خارجه قرار گرفت. همین طور اتاق های تجاری برخی استانها فعال تر شدند. میزان تجارت خارجی ما با کل کشورهای این قاره از حدود نیم میلیارد دلار در سال ۱۳۹۹ به بالای یک میلیارد دلار در سال قبل رسید.
پیش بینی می شود این رقم با سفر قریب الوقوع ابراهیم رئیسی، رییس جمهوری کشورمان به این قاره، دستکم به دو برابر افزایش یابد. هرچند این ارقام باتوجه به ظرفیت های بالای تجاری و اقتصادی کشورمان به عنوان یک کشور تازه صنعتی در غرب آسیا با کشورهای این قاره، بسیار اندک است. در این خصوص باید توجه داشت ترکیه با ۲۰ میلیارد دلار، عربستان با ۹ میلیارد دلار و پاکستان با ۳ میلیارد دلار تجارت، در مقابل رقم یک میلیارد دلاری ایران، نشان از قدمهای بلندی است که باید برداریم.
فقر اطلاعات در طرفین
متأسفانه دیدگاه های ایرانیان و ذهنیت آنان از آفریقایی ها ناقص و ضعیف است. باتوجه به توان مندیهای کشورمان هیچ برنامه مدون و راهبردی برای حضور و توسعه روابط اقتصادی با کشورهای این قاره دارا نیستیم. یکی از موانع اصلی ما در همکاری با آفریقا عدم شناخت ظرفیت ها و توانمندی های این قاره است.
متأسفانه تجار ایرانی، شناخت خوبی از آفریقا ندارند و آفریقایی ها نیز ایران را خوب نمی شناسند. چنانکه تعداد زیادی از مقامات و تجار آفریقایی وقتی به ایران سفر می کنند، به این مساله اذعان می کنند که آنچه که در ایران مشاهده نمودند با آنچه که قبل از این تصور داشتند بسیار متفاوت می باشد.
خدمات فنی مهندسی، ساخت پالایشگاه، پتروشیمی، کارخانجات سیمان، فولاد و دیگر کارخانجات فرآوری فلزات معدنی و نیز ساخت انواع سد، راه و راه آهن، مسکن صنعتی، صادرات انواع کاشی و سرامیک، خدمات پزشکی و دارو، لوازم برقی، نساجی، محصولات پلاستیکی و تولیدات دانش بنیان ها تنها قسمتی از ظرفیت های فنی، صنعتی و اقتصادی کشورمان برای حضور در این قاره زر خیز است.
این در حالی است که دیپلماسی اقتصادی ایران در قاره آفریقا فعال نبوده است. هرچند در سال قبل شاهد سفر علی باقری، معاون سیاسی وزیر خارجه و آقای خطیب زاده در مقام سخنگوی وزارت خارجه به آفریقا بودیم.
همین طور میزان تبادل هیأت بین ایران و کشورهای آفریقایی نسبت به چند سال اخیر افزایش قابل توجهی پیدا کرد؛ اما متأسفانه با وجود این تلاش ها سفارت خانه های کشورمان از داشتن رایزنان اقتصادی غافل مانده اند. نمایشگاه های صنعتی و تجاری به تعداد مناسب در این کشورها برگزار نمی گردد. حتی تجارت خانه های دائمی ما در این قاره به چند مرکز آن هم در کشورهای ساحل عاج، کامرون، کنیا، تانزانیا، غنا و اوگاندا، می رسد.
در عین حال بانکهای ایرانی پشتیبانی کافی و مناسبی از حضور شرکت های ایرانی در این قاره انجام ارائه نمی کنند. با بیشتر کشورهای آفریقایی لغو روادید نداریم. حتی با برخی از این کشورها رابطه سیاسی مان قطع است که به نظر با گسترش رابطه با عربستان این مشکل تا حدودی برطرف خواهد شد.
ایران شریک راهبردی آفریقا
جعفر قنادباشی کارشناس سیاسی آفریقا در گزارش خبرگزاری نام به نقل از مهر و با اشاره به برنامه ریزی برای سفر رییس جمهوری به چند کشور آفریقایی در آینده، اظهار داشت: قاره آفریقا از ۵۴ کشور تشکیل شده که خیلی از آنها قابلیت های بسیار خوبی برای همکاریهای اقتصادی و تجاری با ایران دارند.
وی اضافه کرد: خیلی از آنها می توانند برآورده کننده نیازهای کشورمان در عرصه اقتصادی، تجاری و حتی سیاسی و فرهنگی باشند.
قنادباشی اشاره کرد: متأسفانه تصوری که از آفریقا در کشورمان وجود دارد، همچنان به عنوان منطقه ای خشک و بیابانی است که مردم فقیری دارد است، در صورتیکه آفریقا آنقدر ظرفیت دارد که همه قدرت ها بزرگ و صنعتی و حتی نیمه صنعتی بر سر آن وارد یک رقابت فشرده شده اند.
وی افزود: هم اکنون آفریقا مهم ترین منطقه درحال رقابت میان چین و آمریکا و نیز روسیه و آمریکا با یکدیگر است. حتی کشورهای اروپایی بر سر آن با یکدیگر رقابت های فشرده ای دارد.
این کارشناس آفریقا گفت: آنان از نظر فرهنگی هم سنخیت خوبی با ما دارند. نیمی از کشورهای آفریقایی عضو سازمان همکاریهای اسلامی هستند.
سرمایه خوب معنوی ایران در بین آفریقایی ها
جعفر قناد باشی تاکید کرد: کشورهای آفریقایی حتی کشورهای غیر مسلمان آنها، به علت مبارزه های شأن با استعمار و نیز مبارزات جمهوری اسلامی با استعمار و همکاری هایمان با نهضت های ضد استعماری سیاه پوستان، همچون در آفریقایی جنوبی و نامیبیا و … خوش بینی خوبی نسبت به ما دارند که می تواند سرمایه خوبی برای ایران باشد.
وی با اشاره به نگاه راهبردی کشورهای آفریقایی به ایران بیان داشت: حتی چند سال پیش کشورمان به عنوان شریک راهبردی و تجاری در اتحادیه کشورهای آفریقایی شناخته شد.
ظرفیت های آفریقا برای پذیرش کالاهای ایرانی
وی اذعان کرد: ظرفیت های آفریقا برای پذیرش صادرات ما بسیار زیاد است. هم اکنون برای ادامه حیات برخی کالاها نیاز به صادرات داریم و کشورهای این قاره نشان دادند ضمن پذیرش کالاهای ایرانی، می توانند نیازمندی های اقتصادی ما را خیلی خوب تامین کنند.
قنادباشی با بیان برخی ظرفیت های اقتصادی میان ایران و آفریقا تشریح کرد: در سرمایه گذاری های مشترک همچون در بخش کشاورزی و کشت فرا مرزی، صنایع معدنی، جنگلی و درختان و نیز صنعت شیلات فرصت های زیادی برای همکاری و بهره برداری و سود دو طرف وجود دارد. در بخش صدور خدمات فنی و مهندسی و نیز حضور شرکت های ایرانی برای اجرای پروژه های عمرانی شرایط بسیار خوبی برقرار است. همین طور ساخت انواع راه پالایشگاه، سد، نیروگاه برق و پزشکی همچون زمینه های بسیار مناسب و بیشمار برای حضور شرکت های ایرانی در این قاره است. از طرفی آنها مشتری محصولات پتروشیمی ما هستند. علاوه بر آنکه برای همکاری با کشورهای آسیای میانه علاقمندند از کریدورها و امکانات ترانزیتی کشورمان بهره ببرند.
اقتصاد باید محور گسترش روابط باشد
وی با انتقاد از بی برنامه گی کشورمان در توسعه با کشورهای آفریقایی گفت: متأسفانه برای همکاری با کشورهای آفریقایی دارای راهبرد مناسبی نیستیم. راهبرد ما عموماً فرهنگی و سیاسی بوده است. در صورتیکه باید با محوریت اقتصاد باشد.
قناد باشی افزود: لازم است کشورهای آفریقایی را دسته بندی کرده و آنگاه با آنها بر آن اساس کار نماییم برای اینکه همکاری با تعدادی از این کشورها اقتصادی نیست و هزینه بر است. باید گفت با همه کار کردن نادرست است.
بخش خصوصی در اولویت باشد
وی بیان کرد: موضوع دیگر اولویت دادن به اقتصاد با محوریت حضور بخش خصوصی است. کشورهایی مانند ترکیه که در آفریقا فعال می باشند بخش خصوصی آنها فعال است و دولت بر آنها نظارت می کند. از طرفی توسعه و همکاری با کشورهای آفریقایی باید مداوم باشد و با تغییر دولت ها در کشورمان کم رنگ و پر رنگ نشود.
سیاست و فرهنگ را با اقتصاد ادغام نکنیم
این کارشناس سیاسی آفریقا تاکید کرد: باید راهبرد توسعه روابط تدوین شود و سیاست خارجی ما با اولویت اقتصادی با تغییر دولت ها دارای منحنی سینوسی نشود، بلکه با ثبات به جلو برود. کارهای فرهنگی و سیاسی ما هم باید متناسب با کارهای اقتصادی باشد برای اینکه گاهی کارهای فرهنگی و سیاسی مان برای برنامه های اقتصادی ما می تواند زیان بخش باشد. چینی ها الگوی مناسبی هستند. آنها در راهبردشان برای کار اقتصادی هیچگاه سیاست و فرهنگ را با آن ادغام نکردند.
آفریقا ظرفیت های بی نظیری دارد
وی اشاره کرد: آفریقا ظرفیت های بی نظیری دارد. به عنوان مثال در آنجا لوازم منزل به خصوص پنکه و نیز موتورهای آب، انواع ماشین های کشاورزی و منسوجات پوشاک، فرش، انواع ملامین، کاشی و سرامیک ما خیلی طرفدار دارد و ما می توانیم با قیمت مناسب آنها را تولید و صادر کرده و نیازهای آنها را تامین نماییم.
این کارشناس سیاسی افزود: هم اکنون میزان تجارت ما با کشورهای آفریقایی حدود یک میلیارد دلار است حالا اگر با سفر رییس جمهور که مقرر است در نیمه اول سال جاری اتفاق بیفتد احیانا دو برابر می شود. در صورتیکه باز این رشد فرضی هیچ است. پولدارهای بزرگی در آفریقا است و با برگزاری چند نمایشگاه می توانیم به رشد خوبی در تجارت برسیم.
سال آشتی با آفریقا
می توان گفت امسال سال شروع مجددی در توسعه روابط با آفریقا خواهد بود. به خصوص سال آشتی بخش خصوصی با این قاره مهم می باشد.
لازم است در مسافرت امسال رییس جمهور به چند کشور آفریقایی کاروانی از تجار و صنعتگران به نام بخش خصوصی ایران حاضر باشند. این حضور عمق راهبردی و اقتصادی و عزم ما را برای توسعه روابط با این کشورها را نشان خواهد داد. در حقیقت دولت راه را باز می کند و بستر را آماده می کند تا بخش خصوصی خودرا آفریقا پیدا کرده و دریابد.
از سویی راز موفقیت و حضور گسترده برخی کشورهای همسایه در آفریقا بسترسازی آنان برای حضور شرکت های بخش خصوصی شان بوده است. در غیر این صورت صرف سفر سیاسی فقط می تواند بطور مقطعی رشدی را در روابط به خصوص اقتصادی فراهم آورد و بعد شاهد افت روابط باشیم.
توسعه پایدار روابط به کمک توسعه اقتصادی ممکن است
بدون شک آفریقا می تواند بازار بسیار مناسبی برای کالاهای ایرانی باشد؛ ایران می تواند تعدادی از مواد خامی که در داخل به آن دسترسی ندارد از آفریقا به قیمت های ارزان و مناسب وارد و کالاهای با کیفیت را با ارزش افزوده دیگری از همان محصولات خام تولید نماید. در عین حال در بحث های کشاورزی هم می توان با آفریقا همکاری داشت.
علی رغم آنکه قاره آفریقا با وجود اینکه به مدت دو قرن تحت استعمار مستقیم بود، اما به اعتقاد خیلی از کارشناسان قاره آفریقا از نظر اقتصادی به یکی از قطب های برتر اقتصادی در قرن ۲۱ تبدیل می شود. لازم است برنامه های طولانی مدت را دستکم با تعدادی از کشورهای مهم این قاره امضا نماییم.
بدین ترتیب ضروریست ما زنجیره انتقال های مالی و سرمایه گذاری هایمان را با آنها توسعه دهیم و از بازارهای جدید این قاره بهره برداری نماییم. کشورهای آفریقایی شانس های زیادی را فراهم می کنند تا جایگاه خودرا به عنوان شرکایی مطمئن برای ما تثبیت کنند. در این خصوص بانکها و شرکت های بیمه ای ما می توانند کارهای بکر و مهمی را با وجود وجود برخی تحریم ها در این کشورها شروع کنند.
بدون شک، توجه دولت جدید به آفریقا بهادار است اما پس از این حرکت های قله ای و مقطعی در مسافرت عالی ترین مقام اجرائی کشور به آفریقا، باید بدنبال ایجاد سلسله جبالی از قلل مرتفع برای همکاری در بخش های مختلف اقتصادی و صنعتی و تجاری بود. باید پنجره فرصت های این قاره را دریابیم و برای قاره ای که در آینده نقش مهمی در تحولات جهانی خواهد داشت راهبردی دراز مدت داشته باشیم.
همچنین توسعه پایدار روابط سیاسی و فرهنگی فقط با عمق بخشیدن به روابط اقتصادی میسر خواهد بود، آن هم در شرایطی که کشورمان همچنان تحت تحریم های غرب است. لازم است میدان بازی خودرا متنوع کرده و گسترش دهیم و در شرایطی که نوع روابط ما با کشورهای بزرگ اقتصادی صادرات نفت و مواد اولیه است، می توانیم با صادرات انواع کالاهای صنعتی و سرمایه گذاری های مشترک با کشورهای آفریقایی بازوهای اقتصاد غیرنفتی مان را بطور جدی تقویت نماییم.
منبع: خبرگزاری نام
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب